Insektó

External identifiers for Insektó
Encyclopedia of Life	334
NCBI	50557

Insecta
	;
Siyentipiko nga pagklasipika
Ginhadi-an:	Animalia;
Phylum:	Arthropoda;
Klase:	Insecta;

An mga insektó o mananap amo an mga arthropoda, mayda matig-a nga exoskeleton, tulo ka bahin han lawas, tulo nga padis nga tiil, kumpuwesto nga mga mata, ngan duha ka antena.

Insecta^[1] in uska classis han Arthropoda. An Insecta in nahilalakip ha phylum nga Arthropoda, ngan regnum nga Animalia.^[1] An classis nga Insecta naglalakip hin 817302 ka mga species, sumala ha Catalogue of Life^[1].

Ebolusyon[igliwat | Igliwat an wikitext]

Diri malinaw an ebolusyonario na relasyon san mananap sa iba nga hayop. Una na igingrupo san mga bayod ngan ulalahipan, kudi an ebidensya napabor na mas harani na uropod an mananap sa mga crustaceans. Sa Pancrustacea theory, an mananap, kaupod an Remipedia ngan Malacostraca, nahisasakob sin sayo nga clade.^[2] An iba nga pantuna na arthropods, sugad san ulalahipan, bayod, scorpion ngan lawalawa, danay maaalahan na insekto tungod kay nag'iringun an kalawas, ngan parepareho may jointed exoskeleton. Kudi sa harani na eksaminasyon, maiimod an pagkakaibalabi na an pagkakayaon onum na siki san mga insekto o mananap.^[3]

Ilarom nga taxa^[1][igliwat | Igliwat an wikitext]

Archaeognatha
Blattodea (bangka)
Coleoptera (bolugungbugong; bagang, aninipot)
Dermaptera
Diptera (langaw, bulagak, namok, noknok, tambayokyok)
Embioptera
Ephemeroptera
Grylloblattodea
Hemiptera (sudlot, tayangaw)
Hymenoptera (tigasaw, alimbubuyog, ligwan, lapinig)
Isoptera (anay)
Lepidoptera (alibangbang, kakanog)
Mantodea (Baying)
Mantophasmatodea
Mecoptera
Megaloptera
Neuroptera (tambaboy -English ant-lion)
Odonata (alidongdong)
Orthoptera (apan; balang, ngiyangiya, budlo)
Phasmida
Phthiraptera (kuto, lusa)
Plecoptera
Psocoptera
Raphidioptera
Siphonaptera (garapata)
Strepsiptera
Thysanoptera
Trichoptera
Zoraptera
Zygentoma

Dibersidad o Pagkadurudilain[igliwat | Igliwat an wikitext]

Gin-eestima na maabot sa 5.5 ka-milyones na specie may'ada an insekto o manannap, ngan maabot 1.5 milyones na sa yana an ginkilala ngan ginngaranan, ^[4] ngan nadudug'ngan pa ini sa kada tuig. Sa yana, may ada na 24 ordo an mga insekto, ngan gindodomina ini sin 4 na na ordo; an Coleoptera, Diptera, Hymenoptera ngan Lepidoptera.

Pinanbasaran[igliwat | Igliwat an wikitext]

↑ ^1.0 ^1.1 ^1.2 ^1.3 Bisby F.A., Roskov Y.R., Orrell T.M., Nicolson D., Paglinawan L.E., Bailly N., Kirk P.M., Bourgoin T., Baillargeon G., Ouvrard D. (red.) (2011). "Species 2000 & ITIS Catalogue of Life: 2011 Annual Checklist". Species 2000: Reading, UK. Ginkuhà 24 september 2012. Check date values in: |accessdate= (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link)
↑ "Palaeos invertebrates:Arthropoda". Palaeos Invertebrates. 3 May 2002. Ginhipos tikang han orihinal han 15 February 2009. Ginkuhà 6 May 2009.
↑ "Evolution of insect flight". Malcolm W. Browne. 25 October 1994. Ginhipos tikang han orihinal han 29 January 2017. Ginkuhà 6 May 2009.
↑ Stork, Nigel E. (7 January 2018). "How Many Species of Insects and Other Terrestrial Arthropods Are There on Earth?". Annual Review of Entomology. 63 (1): 31–45. doi:10.1146/annurev-ento-020117-043348. PMID 28938083.

Mga sumpay ha gawas[igliwat | Igliwat an wikitext]

Dugang nga pamiling mahitungod han Insektó ha kanan Wikipedia mga bugto nga proyekto:
	Mga kasirigngon tikang ha Wiktionary
	Mga hulád tikang ha Wikiquote
	Mga imahe ngan medya tikang ha Commons
	Listahan han mga espesye Insecta tikang ha Wikispecies