Jump to content

Metropolitano nga Manila

Tikang ha Wikipedia
(Ginredirect tikang ha Metro Manila)
Mayda impormasyon hini nga artikulo nga aada han Iningles nga bersyon nga angay ighubad ha Winaray
Metropolitano nga Manila
Mapa han Pilipinas nga nagpapakita kon hain nahimutangan an Metropolitano nga Manila
Mapa han Pilipinas nga nagpapakita kon hain nahimutangan an Metropolitano nga Manila
Sentro han Rehiyon Manila
Populasyon 11,289,368[1] (2005)
– Densidad 17,751 ha tagsa km²
Kahaluag 636 km²
Mga Pagbahinbahin
Mga Probinsya
Mga Syudad 16
Mga Bungto 1
Mga Baranggay 1694
Mga Distrito ha Congreso 27
Mga Yinaknan Tinag-alog
Para han artikulo mahitungod han kapital nga syudad han Pilipinas, kitaa an Manila.

An Metropolitano nga Manila (ha Iningles: Metropolitan Manila; ha Tinag-alog: Kalakhang Maynila) o Nasodnon nga Rehiyon han Pamunuan (ha Iningles: National Capital Region (NCR); ha Tinag-alog: Pambansang Punong Rehiyon) amo an kapital han Pilipinas ngan usa han mga katloan nga pinakadako hin populasyon nga mga metropolitano nga kahaluag han kalibutan. It Metro Manila usa han duha nga mga designar nga mga metropolitano nga kahaluag han Pilipinas, ngan an sugad gihapon hini amo an Metro Cebu.

An Metro Manila amo an metropolitano nga kahaluag nga naglalakip han syudad han Manila, ngan hin napulo kag unom nga mga nagpapalibot nga mga syudad ngan bugnto, upod an Syudad han Quezon, an kapital tikang han 1948 tubtob 1976. It Metro Manila amo an politikal, ekonomiya, sosyal ngan kultura nga sentro han Pilipinas, ngan usa han mga modero nga mga metropolis ha Timugan nga Asya. Damo nga mga lokal ha Syudad han Manila ngan ha mga probinsya an natawag hit rehiyon nga Manila la, bisan man kon ini diri ginkakauyonan hin mga lokal tikang han iba nga dapit han metropolis. It Metro Manila agsob nga ginpapahalipot nga M.M..

It Metro Manila amo an gigutiayi han mga administratibo nga rehiyon, pero amo ini an pinakadako hin populasyon ngan pinakahitaas an densidad hin populasyon, kay mayda hini populasyon nga 9,932,560 (sumala han 2000 nga census) hin kahaluag nga mga 636 ka kwadrado nga kilometro la an kadako. Amo la liwat ini an rehiyon nga waray mga probinsya. Ginsasapitan an rehiyon han mga lalawigan han Bulacan ha amihanan, Rizal ha sidlangan, ngan Cavite ug Laguna ha salatan. It Metro Manila nahamutnga gihapon han Bahia han Manila ha salatan ngan han Laguna de Bay ha timugan o salatan-sidlangan ngan an Salog han Pasig nasubay ha butnga hinin duha nga mga katubigan ngan nagtutunga hit rehiyon.

An pamulong nga Metro Manila diri angay igkalipat han metro nga riles nga sistema han rehiyon, ngan an pulong nga metro mismo pirme ginagamit ha pagtawag han metropolitano nga lugar (sugad ha the metro). An mga agi-anan nga riles tinatawag ha ira mga pagpahalipot sugad han LRT ngan an MRT, nga kilalado liwat nga Light Rail Transit ngan Metro Rail Transit respectivamente.

Ha papel, it Manila amo an pinili nga kapital nga lingkoranan han gobyerno han Pilipinas, pero ha tinuod, an mga lingkoranan han gobyerno nahamutang ha dirudilain nga mga dapit han Metro Manila. An ehekutibo ngan administratibo nga lingkoranan han gobyerno nahamutang ha Manila, pati gihapon an judikatura. An hitaas nga balayan han lehislatura (an Senado han Pilipinas) nahamutang ha Syudad han Pasay, samtang an ubos nga balayan (an Kapulongan hin mga Representante han Pilipinas) ha Syudad han Quezon.

Mga syudad ngan mga bungto

[igliwat | Igliwat an wikitext]

An Metro Manila nahibug-os hin napulo kag unom (16) nga mga syudad ngan usa (1) nga mga bungto. An tagsa bungto ngan syudad pinamunoan hin alkalde o mayor nga api han Metro Manila Mayor's League, nga kabahin han Metropolitan Manila Development Authority (MMDA).

Mapa han Metro Manila nga nagpapakita han mga syudad ngan mga bungto.
Selyo Syudad/Bungto Populasyon¹ Kahaluag
(km²)
Dens. han pop.
(ha tagsa km²)
Tinuig nga rata hin
pagtubo hin populasyon
Per capita
GDP
Kahimo
nga syudad
Caloocan 1,378,856 53.33 25,855 2.20 $9,426 1962
Las Piñas 532,330 41.54 12,815 1.65 $8,678 1997
Makati 510,383 27.36 18,654 1.91 $29,259 1995
Malabon 363,681 15.76 23,076 .98 $4,334 2001
Mandaluyong 305,576 11.26 27,138 1.29 $20,258 1994
Manila 1,660,714 38.55 43,079 .68 $13,731 1574
Marikina 424,610 33.97 12,500 1.14 $10,346 1996
Muntinlupa 452,943 46.70 9,699 2.48 $13,789 1995
Paypay:Ph seal ncr navotas.png Navotas 245,344 10.77 22,780 .87 $5,296 2007
Paypay:Ph seal ncr paranaque.png Parañaque 552,660 47.69 11,589 2.88 $10,146 1998
Paypay:Ph seal ncr pasay.png Pasay 403,064 19.00 21,214 1.77 $6,876 1947
Pasig 617,301 31.00 19,913 2.80 $12,032 1995
Pateros 61,940 2.10 29,495 1.05 $3,324
Quezon 2,679,450 161.12 16,630 2.92 $11,213 1939
San Juan 124,187 5.94 20,907 0.87 $16,893 2007
Taguig 613,343 47.88 12,810 3.82 $12,342 2004
Valenzuela 568,928 44.58 12,762 2.21 $7,531 1998
Bug-os 11,553,4272 638.55 18,093 2.11 $10,223

¹ 2007 nga Census 2 Upod in mga baranggay nga gin-aawayan han mga syudad han Makati ngan Taguig.

An Metro Manila or the National Capital Region (NCR) diri sugad han iba nga mga rehiyon nga ginbahinbahin ngadto hin mga probinsya kondi ginbahin ini ngadto hin upat nga waray-function nga mga distrito, nga gintirok pinaagi ha heyograpiya nga batikan nga ginreperensya ha Salog han Pasig. Ini nga mga distrito ginhimo dida han 1976 pero waray ini mga lokal nga gobyerno ngan waray representasyon ha kongreso, diri sugad han mga probinsya. Gingagamit la ini nga mga distrito para hin mga panuyo hin fiscal ngan istadistika.

An mga syudad ngan bungto ha sakob han NCR ginbahin han upat nga mga distrito hin sugad hini:

Metro Manila
Caloocan  · Las Piñas  · Makati  · Malabon  · Mandaluyong  · Manila  · Marikina  · Muntinlupa  · Navotas  · Parañaque  · Pasay  · Pasig  · Pateros  · Quezon  · San Juan  · Taguig  · Valenzuela
{{{name}}}
Grupo han Isla {{{island_group}}}
Sentro {{{center}}}
Molupyo ({{{population_as_of}}})
 • Total {{{population}}}
Zona hin oras PST (UTC+8)
Probinsya {{{provinces}}}
Mga Syudad {{{cities}}}
Mga Munisipalidad {{{municipalities}}}
Barangays {{{barangays}}}
Mga Representante han Distrito: {{{districts}}}
Yinaknan {{{languages}}}