Philippine Area of Responsibility

Tikang ha Wikipedia

An Philippine Area of Responsibility (o kun PAR; ha literal nga Winaray: Lugar hin Kasarakban han Pilipinas o Lugar hin Kasalakban han Pilipinas o Lugar hin Baratonon han Pilipinas) in usa nga lugar ha Amihanan-Katundan nga Kalawdan Pacifico nga amo an sakop han PAGASA para han ira pagbantay han lakat han panahon.[1]

An PAR in usa la han tutulo nga mga pagbahin-bahin han Kalawdan Pacifico nga gintakda han PAGASA komo parte han ira hugót nga pagbantay hin magkadirudilain nga mga sistema han panahon, labi na an bagyo nga agsob kaupay makaapekto ha Pilipinas.[2]

Sakop[igliwat | Igliwat an wikitext]

An Philippine Area of Responsibility (PAR)

An sakop han PAR amo an bahin han Kalawadan Pacifico ha sakob hin mga boundary lines (linya nga tigaman han giutan) nga nagdudugtong hin unóm ka punto ha masunod nga mga koordinato heyograpiko:[2][3]

Nahisusulod hini nga pagbahin an haros tanan nga kapuroan han Pilipinas, labot la hin pipiraay nga kaislahan sugad han salatan nga bahin han Tawi-tawi ug han mga sakop nga isla ha Kapuropud-an han Spratly. Sakop gihap han PAR an nasod Palau ug Taiwan ngan parte han probinsya han Sabah, Malaysia ug han prefektura han Okinawa, Hapon.

Katuyuanan[igliwat | Igliwat an wikitext]

An Pilipinas in nahimumutang ha Northwestern Pacific Basin (Amihanan-Katundan nga bahin han Kalawdan Pacifico) ngan amo an kalawdan nga giaagsubi pagtikangan hin mga bagyo ha bug-os nga kalibutan.[2][4] Tungod han kahiluag hini, ginbabahin-bahin han mga napalibot nga nasod ini nga kalawdan basi mas epektibo ngan masayon an pagbantay han kahimugso ug kaagi hin mga bagyo. Usa na hini nga mga pagbahin an Philippine Area of Responsibility (PAR) nga igintoka han World Meteorological Organization (WMO) ha Pamuhatan han Pilipinas ha mga Serbisyo Atmosperiko, Heopisiko ug Astronomiko (PAGASA).[1][5]

Ha kabug-usan, mayda tulo nga domain han Amihanan-Katundan nga Pacifico nga kun diin nagbabantay an PAGASA. An PAR amo an syahan/sentro ug pinakahaligot han tulo nga mga domain; an nasasalin nga duha amo an Tropical Cyclone Advisory Domain (TCAD) ug Tropical Cyclone Information Domain (TCID).[2][6]

Philippine Area of Responsibility[igliwat | Igliwat an wikitext]

Kun mayda bagyo nga nasulod o nahimumugso ha sulod han PAR, nagpapasamwak an PAGASA hin Tropical Cyclone Bulletin (Notisya kanan Bagyo) kun diin iginlalaygay an presente nga lokasyon, kakusgon, ug gios hin usa nga bagyo. Kun makakaapekto na ini ha bisan diin nga katunaan han Pilipinas, idudugang han PAGASA an kaangayan nga Pahimatngon kanan Bagyo (Tropical Cyclone Wind Signal).[6]

An bagyo ha sulod han PAR in gintatagan hin lokal nga ngaran han PAGASA, sugad han pagngangaran hin bagyo nga binubuhat han Japan Meteorological Agency (JMA) nga amo man an naghahatag hin internasyunal nga ngaran han bagyo.[7] Tungod hini, posible magkaada hin duha nga ngaran an usa nga bagyo ha Amihanan-Katundan nga Pacifico (pananglitan, an bagyo nga may internasyunal nga ngaran nga Haiyan[nb 1] hadton Nobyembre 2013 in mayda lokal nga ngaran nga Yolanda). Ginbubuhat ini han PAGASA basi mas masayon makasantop an mga Pilipino nga mayda gud man bagyo nga posible makaapekto han nasud.[8] Ha kadugangan, an PAGASA in naghahatag hin ngaran ha mga tropical depression (an pinakamaluya nga klase hin bagyo), samtang an JMA in naghahatag la hin internasyunal nga ngaran kun magin tropical storm na an bagyo (kun umabot na hin 62 kilometros per ora an hangin han bagyo).

An pagpasamwak han Tropical Cyclone Bulletin para hin bagyo ha sulod han PAR in ginbubuhat ha kada 3-12 ka oras, depende han:[6]

  • kakusgon han bagyo,
  • kahaluag han bagyo (han sirkulasyon o nasasakupan han hangin),
  • direksyon ug kamadagmit han paggios han bagyo.

Kun hirayo kaupay an bagyo o kun dire ini makakaapekto ha bisan diin nga katunaan han Pilipinas, bubuhaton ini ha kada 12 oras; kun hirani na ini ha tuna o kun aada ha tuna, bubuhaton na ini ha kada 3-6 oras.[6]

Advisory Domain ug Information Domain (TCAD, TCID)[igliwat | Igliwat an wikitext]

Map
An Philippine Area of Responsibility (pula), an Tropical Cyclone Advisory Domain (aranghita) ug an Tropical Cyclone Information Domain (tagimpusuon).

An Tropical Cyclone Advisory Domain (TCAD) amo an ikaduha nga domain han PAGASA, nahimumutang ha butnga han PAR ug TCID (hiruhaluag han PAR, hurohaligot han TCID). An mga bagyo ha sulod han TCAD in hirayo pa kaupay tikang ha Pilipinas pero hirani na para pagbantayan kun posible ini makasulod ha PAR ug makaapekto han nasod. Kun mayda bagyo nga nahimugso o sumulod ha TCAD, nagpapasamwak an PAGASA hin Tropical Cyclone Advisory.[2][6]

Sakop han TCAD an parte han Kalawdan Pacifico nga dire aada ha sakop han PAR pero aada ha sakob han masunod nga mga koordinato heyograpiko:[2]

An Tropical Cyclone Information Domain (TCID) amo an ikatulo ug gihahaluagi nga domain han PAGASA ha gawas han TCAD. An mga bagyo ha sulod han TCID in hirayo hin duro tikang ha Pilipinas para tagan hin seryoso nga pagtagad han PAGASA pero kinahanglanon la gihapon pagbantayon ug ipasamwak ha katawhan.[2][6]

Sakop han TCID an parte han Kalawdan Pacifico nga dire aada ha sakop han PAR ug TCAD pero aada ha sakob han masunod nga mga koordinato heyograpiko:[2]

Mga kadugangan[igliwat | Igliwat an wikitext]

  1. Ini nga ngaran in tikang han Inintsik nga pulong nga hǎiyàn (海燕), nga buot sidngon an tamsi nga petrel.

Mga kasarigan[igliwat | Igliwat an wikitext]

  1. 1.0 1.1 Philippine Atmospheric, Geophysical and Astronomical Services Administration (PAGASA). "Frequently Asked Questions (FAQ) / Trivia". PAGASA.
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 Philippine Atmospheric, Geophysical and Astronomical Services Administration (PAGASA). "Philippine Area of Responsibility". PAGASA.
  3. "Memorandum Circular No. 02-2013 - Guidelines on Movement of Vessels During Heavy Weather". Philippine Coast Guard. 5 Hunyo 2013. Ginhipos tikang han orihinal han 17 Marso 2017. Ginkuhà 30 Nobyembre 2017.
  4. Tiffany Means (9 Agosto 2019). "The 7 Global Hurricane Basins".
  5. "Tropical cyclones, rainfall advisories". Rappler. 22 Septyembre 2017. Ginkuhà 30 Nobyembre 2017.
  6. 6.0 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 Philippine Atmospheric, Geophysical and Astronomical Services Administration (PAGASA) (26 Oktubre 2018). "Public Weather Forecast Issued at 4:00 AM October 26, 2018". PAGASA.
  7. "Why and how storms get their names". GMA News. 27 Septyembre 2011. Ginkuhà 1 Disyembre 2016.
  8. "What are the upcoming tropical cyclone names ?". Hurricane Research Division, Atlantic Oceanographic & Meteorological Laboratory. National Oceanic and Atmospheric Administration. Ginkuhà 30 Nobyembre 2017.