Hadi han Sparta

An Sparta o Esparta usa nga importante nga Griyego nga syudad-nga-estado dida han Peloponnesus. Na-iba ini han mga Griyego nga mga syudad-nga-estado nga nagpabilin ini nga mayda mga hadi katapos han Pankadaan nga panahon. Dugang pa nga naiba ini tungod kay duha an mga hadi o diarka hini nga dungan an paghahadi, tikang hin duha nga bulag nga mga dinastiya o linea. Sumala han tradisyon an duha nga dinastiya, an mga Agiada ngan an mga Eurypontida, tikang han magkambal nga hira Eurysthenes (an mga Agiada) ngan Procles, nga mga tikang kan Herakles nga kuno amo an nagsakop han Sparta hin duha ka henerasyon katapos han Gyera nga Trojan. Bisan kon mayda mga lista hin mga nanguna nga mga hadi han Sparta, kulang in ebidensya nga nagpapakita nga mayda mga hadi ugsa han butnga han ika-unom nga siglo BC.

An rason para hin duha nga diarka o hadi kay kon usa mamatay ha pag-awayan, an nahabilin magpapadayon paghadi agod mapugnan in kudeta o pag-aragway para hin puwesto tungod han kawaray han namatay nga hadi.

Mga hadi nga mitiko

• Lacedaemon, bana ni Sparta
• Amyklas (Amyclas), anak ni Lacedaemon. Hiya nagtukod han Amyklai (Amykles)
• Kynortas (Cynortas) (anak ni Amyklas)
• Oibalos (Oebalus
• Tyndareos (Tyndareus) (Syahan nga paghadi), amay ni Helen
• Hippocoon, bugto ni Tyndareos
• Tyndareos (Ikaduha nga paghadi)
• Menelaos (Menelaus), bana ni Helen
• Orestes
• Tisamenos (Tisamenus)

Agiada nga dinastiya

• Eurysthenes ? - c.930 BC.
• Agis I c.930 - c.900 BC.
• Echestratus c.900 - c.870 BC.
• Leobates c.870 - c.840 BC.
• Dorissus c.840 - c.820 BC.
• Agesilaus I c.820 - c.790 BC.
• Archilaus c.790 - c.760 BC.
• Teleclus c.760 - c.740 BC.
• Alcamenes c.740 - c.700 BC.
• Polydorus c.700 - c.665 BC.
• Eurycrates c.665 - c.640 BC.
• Anaxander c.640 - c.615 BC.
• Eurycratides c.615 - c.590 BC.
• Lindius c.590 - 560 BC.
• Anaxandridas II c.560 - c.520 BC.
• Cleomenes I c.520 - c.490 BC.
• Leonidas I c.490 - 480 BC.
• Pleistarchus 480 - c.459 BC.
• Pleistoanax c.459 - 409 BC.
• Pausanias 409 - 395 BC.
• Agesipolis I 395 - 380 BC.
• Cleombrotus I 380 - 371 BC.
• Agesipolis II 371 - 370 BC.
• Cleomenes II 370 - 309 BC.
• Areus I 309 - 265 BC.
• Acrotatus II 265 - 262 BC.
• Areus II 262 - 254 BC.
• Leonidas II 254 - 235 BC.
• Cleomenes III 235 - 222 BC.

Eurypontida nga dinastiya

• Procles - c.930 BC.
• Soos ? - c.890 BC.
• Eurypon c.890 - c.860 BC.
• Prytanis c.860 - c.830 BC.
• Polydectes c.830 - c.800 BC.
• Eunomus c.800 - c.780 BC
• Charilaus c.780 - c.750 BC.
• Nicander c.750 - c.720 BC.
• Theopompus c.720 - c.675 BC.
• Anaxandridas I c.675 - c.645 BC.
• Zeuxidamas c.645 - c.625 BC.
• Anaxidamus c.625 - c.600 BC.
• Archidamus I c.600 - c.575 BC.
• Agasicles c.575 - c.550 BC.
• Ariston c.550 - c.515 BC.
• Demaratus c.515 - c.491 BC.
• Leotychidas c.491 - 469 BC.
• Archidamus II 469 - 427 BC.
• Agis II 427 - 401/400 BC.
• Agesilaus II 401/400 - 360 BC.
• Archidamus III 360 - 338 BC.
• Agis III 338 - 331 BC.
• Eudamidas I 331 - c.305 BC.
• Archidamus IV c.305 - c.275 BC.
• Eudamidas II c.275 - c.245 BC.
• Agis IV c.245 - 241 BC.
• Eudamidas III 241 - 228 BC.
• Archidamus V 228 - 227 BC.
• Eucleidas 227 - 221 BC (hi Eucleidas Agiada udog - an iya bugto nga hi Cleomenes III nagpa-iwas han iya igkasi-hadi tikang han Eurypontida nga dinastiya ngan ginbutang an iya bugto nga igkasi-hadi).

Katapos han Sellasia

Katapos han kapirde ni Cleomenes III dida han Pag-awayan ha Sellasia ni Antigonus III Doson han Macedon ngan han Liga Akhaean, nagtikang karumpag an sistema han Sparta. An Sparta usa nga republika tikang han 221 tubtob 219 BC.

• Agesipolis III (Agiad) 219 - 215 BC - an kataposa nga Agiada nga Hadi han Sparta.
• Lycurgus (Eurypontida) 219 - 210 BC.
• Machanidas (tirano) 210 - 207 BC.
• Pelops (hadi) (Eurypontida) 210 - 206 BC - kataposan nga hadi tikang hin bisan hain han duha nga mga dinastiya, kontra ni Machanidas.
• Nabis (usa nga nag-agaw) 206 - 192 BC.

Gin-anexar han Liga Akhaean an Sparta dida han 192 BC.

Mga sumpay ha gawas

• Livius
• Eurypontids and Agiads ni Jona Lendering