An pagkakaiba han mga rebisyon han "Ayam"
No edit summary |
No edit summary |
||
| Bagis 31: | Bagis 31: | ||
An bata nga ayam amo an gintatawag nga "tiyô" o "idô" ha Winaray. Posible na usa la an gintikangan han termino na Winaray na "ido" ngan han Cebuano ''iro'' ug an Tausog na "iru'". |
An bata nga ayam amo an gintatawag nga "tiyô" o "idô" ha Winaray. Posible na usa la an gintikangan han termino na Winaray na "ido" ngan han Cebuano ''iro'' ug an Tausog na "iru'". |
||
== Taxonomiya == |
|||
Sadton 1753, iguin-lista ni [[Carl Linnaeus]] sa mga klase san ''[[quadruped]]'' na pamilyar ha iya an ''canis'', an Latin na termino san ayam. Kaupod na mga specie sini na gin-tala ni Linnaeus an ''[[fox]]'' (na gin-ngaranan niya na ''Canis vulpes''), [[lobo]] (''Canis lupus''), ngan an ayam (''Canis canis''). San mga sumunod na mga edition, gin-tanggal ni Linnaeus an ''Canis canis'' ngan gin-pahilaba an lista niya san genus ''Canis'', ngan sadton 1758 kaupod san listahan an ''fox'', mga lobo, ngan [[Canis aureus|jackals]] ngan daramo na ngaran san ayam, sugad san ''aegyptius'', ''aquaticus'', ngan ''mustelinus''. Kaupod liwat sini an duha na sikat na ngaran san ayam bilang usa na specie: an ''Canis domesticus'' ngan ''Canis familiaris''.<ref>{{Cite book| last = Linnaeus| first = Carolus| authorlink = Carolus Linnaeus| title = Systema naturae per regna tria naturae:secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis.| publisher=Holmiae (Laurentii Salvii)| year = 1758| page = 38| url = http://www.biodiversitylibrary.org/page/726931| accessdate =8 September 2008| volume = 1| edition = 10th}}</ref> |
|||
== Pinanbasaran == |
== Pinanbasaran == |
||
Pagbabag-o han 00:43, 11 Mayo 2015
| Ayam Fossil range: Late Pleistocene – Recent | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Yorkshire Terrier (wala) ngan Shih Tzu (to-o)
| ||||||||||||||||||||||||||||
| Kahimtang han Pagpapabilin | ||||||||||||||||||||||||||||
|
Hinoptan
| ||||||||||||||||||||||||||||
| Siyentipiko nga pagklasipika | ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
| Trinomial name | ||||||||||||||||||||||||||||
| Canis lupus familiaris | ||||||||||||||||||||||||||||
| Mga sinonimo | ||||||||||||||||||||||||||||
|
An Ayam o idó (Iningles:Dog) (Pambansa:Aso) [2] (Canis lupus familiaris) amo an usa ka klase nga mammal nga kauropod ha pamilya Canidae. Ginaataman ini nga hayop han mga tawo ha maiha na nga matahon. An mga ayam nagagamitan han katawhan ha damo nga butang sugad ha trabaho, pagbantay ha panimalay nga alaga. Damo naayon pag-alaga hin ayam kay makisasangkayon hira nga namamati ha tawo.
Etymolohiya
An ayam amo an Winaray, Hiligaynon, ngan Bikolano san hayop na gintatawag naman ha Tagalog ngan Ilokano na "aso". Sa iba na parte han Samar ngan Leyte ug bisan sa Bikol "ido" an gamit na termino para sa ayam.
An bata nga ayam amo an gintatawag nga "tiyô" o "idô" ha Winaray. Posible na usa la an gintikangan han termino na Winaray na "ido" ngan han Cebuano iro ug an Tausog na "iru'".
Taxonomiya
Sadton 1753, iguin-lista ni Carl Linnaeus sa mga klase san quadruped na pamilyar ha iya an canis, an Latin na termino san ayam. Kaupod na mga specie sini na gin-tala ni Linnaeus an fox (na gin-ngaranan niya na Canis vulpes), lobo (Canis lupus), ngan an ayam (Canis canis). San mga sumunod na mga edition, gin-tanggal ni Linnaeus an Canis canis ngan gin-pahilaba an lista niya san genus Canis, ngan sadton 1758 kaupod san listahan an fox, mga lobo, ngan jackals ngan daramo na ngaran san ayam, sugad san aegyptius, aquaticus, ngan mustelinus. Kaupod liwat sini an duha na sikat na ngaran san ayam bilang usa na specie: an Canis domesticus ngan Canis familiaris.[3]
Pinanbasaran
- ↑ Macdonald, David; Claudio Sillero-Zubiri (2004). The Biology and Conservation of Wild Canids. Oxford: Oxford University Press. pp. 45–46. ISBN 0198515561.
- ↑ Ha pira nga dapit ha Leyte, Biliran, ug Samar, an pulong nga idó o bis pangani idô amo in ginagamit nga pulong imbes nga ayam. Kitaa pananglitan an Waray-English Dictionary ni George Dewey Tramp pakli 203 Dunwoody Press, Maryland, USA 1996
- ↑ Linnaeus, Carolus (1758). Systema naturae per regna tria naturae:secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis.. 1 (10th ed.). Holmiae (Laurentii Salvii). p. 38. http://www.biodiversitylibrary.org/page/726931. Ginkuhà 8 September 2008.
Bibliograpiya
- Miklósi, Adám (2007). Dog Behaviour, Evolution, and Cognition. Oxford University Press. doi:10.1093/acprof:oso/9780199295852.001.0001. ISBN 978-0-19-929585-2. http://books.google.com/?id=KnVEIrVNGhIC.
Dugang nga barasahon
- De Vito, Dominique (September 1, 2005). World Atlas of Dog Breeds (Print) (6th ed.). Neptune City, NJ Lanham, MD: TFH Publications, Inc. pp. 960 pages. ISBN. ISBN 978-0793806560. Check date values in:
|date=(help) - Wilcox, Bonnie; Walkowicz, Chris (March 1995). Atlas of Dog Breeds of the World (Print) (5th ed.). Neptune City, NJ Lanham, MD: TFH Publications, Inc. Distributed in the U.S. to the Bookstore and library trade by National Book Network. p. 912. ISBN. ISBN 9780793812844. Check date values in:
|date=(help)
Mga sumpay ha gawas
| Dugang nga pamiling mahitungod han Ayam ha kanan Wikipedia mga bugto nga proyekto: | |
 |
Mga kasirigngon tikang ha Wiktionary |
 |
Sarigan nga basahon tikang ha Wikibooks |
 |
Mga hulád tikang ha Wikiquote |
 |
Gintikangan nga mga kasuratan tikang ha Wikisource |
 |
Mga imahe ngan medya tikang ha Commons |
 |
Mga sumat notisya tikang ha Wikinews |
 |
Listahan han mga espesye Canis lupus familiaris tikang ha Wikispecies |
- Biodiversity Heritage Library bibliography for Canis lupus familiaris
- Fédération Cynologique Internationale (FCI) – World Canine Organisation
- Dogs in the Ancient World, an article on the history of dogs
- View the dog genome on Ensembl
 |
An Wikispecies in may-ada impormasyon nga may pagkahisumpay ha: Canis lupus familiaris |