Supat Lungibnon

Supat Lungibnon Bunga-Panhunahuna ni Chito D. Dela Torre

“Kinahanglan madiskubrehan naton an anuman nga gintatago ha sulud hini nga duha nga lungib ha Langun ug Gobingob.” Nagpipiling-piling an balhason nga ulo ni Heneral Dojie Calhiba. Nakatighawak ha iya manipis nga lawas, gintatamdan niya tikang ha ira kinamumutangan nga tayud an haluag nga ganghaan han lungib. Nagpupunias na an adlaw. Matipula an langit ha sinirangan, agi han makusog nga uuran nga gintarap han mga kasundalohan nga upod han batan-on nga mayor han Army ha Western Samar. An iya garhub kundi gin-iipit nga tingog hinbabatian ni Koronel Arpas Jopon bisan kun mga walo ka biksal an kahirayo hini ha iya luyo. “Nagtatahap ka ba nga bangin an mga rebelde aada nanago hini nga takna, Heneral?” “Nagkakampo.” Hinay-hinay nga nalingi tipawala an heneral ngadto han nagpapakiana. “Haluag an mga lungib. Waray pa Samarnon nga nakasahid pagsuhot-suhot han iya kahiluagon ug pagtugkad han iya kahiladmon. An dati nga mga agianan amo pala an nahiaraan pagsurora.” “Kun asya iton, kay ano nga nakahuna-huna ka nga ini ginkakampohan?” Nangangalot an koronel, sugad-sugad hin waray hiya makakasantop. “Pito na nga report ha sulod hin napulo kagduha ka bulan an nagsusumat nga kada gab-i may napapanid-an nga lamrag dinhe, usahay ha gawas kundi kaurogan ha sulod. Daw nagpapawa an lungib.” Nakakatawa hi Koronel Jopon nga nadaop kan Heneral Calhiba. “Aw, diwata ito. Pareho ha Hinabangan, may baryo nga malamrag, daw syudad bisan kun blackout it’ koryente. May pareho ha Pagsanghan. Nagpapakita ha pinili nga mortal kundi kalit nga nawawara kun may nag-uusyoso nga iba. Ha-ha-ha!” “Bis’ an mga tuluohan may tinago nga kamatuoran. Sugad han Central Intelligence Agency. Ginhihimo kulantoy in hitabo agud agawon an atensyon han kadam’an. Dinhe, mahihimo nga ginhihimo in makaharadlok basi diri ura-urahon pag-usyosoha.” Nagtitinangdo na an koronel kanay sul-ot sugad la liwat hin yano nga sundalo. Ha butnga han manipis nga borong ha ganghaan han lungib, usa nga sundalo in madagmit nga nagawas, tisagka han tayud nga kinamumutangan nira Hen. Calhiba ug Kor. Jopon. Hiya hi Tenyente Simon Arvil. Nag-aga hiya ha sulod han lungib. “O, ano, Tenyente, any good news?” Mas dumaku yana an tingog han heneral. “Good morning, Sir. Negative. None significant.” Kataliwan hin 30 ka minuto, nalugsong na hi Hen. Calhiba ngadto ha kasulod-suloran han lungib. Human na hira pamahaw: kada usa tagduha nga tinuon nga bunay hin manok ug tag-upat ka slice han ira balon nga garlic bread, pinadisan hin mapaso nga templado na nga kape ha ira dara nga canister. Mapawa an sulod han lungib, daan ginpalamragan hin mga rechargeable lamps han mga kaupod ni Tenyente Arvil nga naghuron ha lungib. Umunhan pa hira heneral ug an iya tropa. Naghagos in upat pa ka oras.

(may sumpay pa) Supat Lungibnon / 222

Ginbubuklad ni Hen. Calhiba in daku nga mapa nga may mga de kolor nga marka han pira ka parte han sulod hini. “Gin-inaraman ko an mga paghulagway nga ginhimo ni Joni Bonifacio ug Trexplore ngan an ginpasalida ha GMA 7 ni Howie Severino. Iginplastar ko hini dinhe nga mapa. Makikita nga may mga buho harani hit salog ngan mismo dida ha mga bungbong nga waray pa nira agii, kay di’ na daw maaagian. Ini an aton panginginanoon.” Kalit nga nagkabuhat ug nagkikinarukalakat ha lain-lain nga surok han lungib an mga kasundalohan. Waray mag-iha may nabungkaras, “Sir, kitaa adi! Nababantad it’ salog!” Ha sunod nga likuan, sumunod in usa pa nga panangpit, “Mga tunob hin tiil, nadukot ha bungbong!” Higlaba an biksal nga nadaop hi Hen. Calhiba ug Kor. Jopon ha syahan nga nanangpit. “Ini nga eskinado nga bato, Sir, kun imo dalikyat la nga siplatan, di’ mo masisiring nga urusahon.” Sugad-sugad hin tile, nakahapla an bato, may kahilab-on nga 21 pulgadas an kada ligiran hini. Gamit in bayoneta, ginsukwat han mga sundalo ini nga bato. Ngani Hen. Calhiba han matungkab na an bato, “Sigurado ako waray nira Joni makit-i ini. Iginpinid na an bato hirani ha buho nga natabunan hini. An buho may kahiladmon nga 8 ka piye, subay han pagsuk’la hini ni Kor. Jopon. Dara han kamasirum-sirum han kahiladman hini, nag-iiritum an sag-ud han buho. Ginpasigaan hin flashlight, an sag-ud may nahipanid-an hi Hen. Calhiba: “Mahulos-hulos man, kundi, di man lumoton. Samtang dinhe ha sagka, mamara it’ at’ tinatamakan. Hmmm.” Kan Kor. Jopon ginpalihug in usa nga sundalo paglugsong, dara an flashlight, agud manginano kun ano an aada ha sag-ud han buho. An heneral lumipot ngadto han may nahipausahan ha bungbong han lungib. “Sir, damo nga tamak hin tiil, haglaba, kundi…,” waray pa makakahuman han iya paghulagway an usa nga sundalo, nagyakan na an heneral pagkasiring, “Ngatanan too, waray wala, daw kanan higante nga tawo nga usa la it’ siki!” “Sir, di’ maihap kun pira an tunob. Tipa-igbaw,” siring han sundalo, dungan paghangad ha igbaw han bungbong nga bato nga natatabunan hin matibulaw ug matiberde nga mga balagon. Ha gi-iigbawi, baga atop na han lungib, may sidlit han adlaw. “Baga man adto hin bintana, Sir!” “O sino aragian hin tawo,” baton pa ni Hen. Calhiba. “Ano, Sir?” Namumudlat an mga mata han napapahiusa nga iya subalterno. “An tag-iya han tiil dinhe sumaka, kumapyot ha balagon, gumawas didto hito nga siring mo bintana,” malaksi nga kabaton han heneral. Kataliwan hin upat pa ka oras, nagbabaktas na ha kabugkiran an mga opisyal han Philippine Army, upod an ira kasundalohan nga puro kargado an higlaba ngan magbug-at nga mga hinganiban an pinangangap’tan, ha duha ka linya, alid-agid hin nagpapatrolya. Ha Camp Daza diin nahimumutang an ira headquarters, gin-iinaraman ha tikagab-i an mga detalye nga nahikay ha lungib. An mga tunob han tiil ngatanan uusa la an direksyon, tipaigbaw, subay han mga balagon, nasab’tan la nga nakatago ha kasisidman, han pasipad-an pagbantara tipawala an namimitay nga kabalagon-an An tagliligid han buho waray iba nga napanid-an labot la nga kun tataratakan an usa nga bungbong hini daw may nabuwelta nga taratak, ngan an sag-ud di’ man madalunot, waray lumot, ngan an kabug-osan han buho di’ man naninimaho. “Ano daw la an karuyag sidngon hini ngatanan?” Nanmamahuway an kasundalohan, waray la gihapon kabatonan han ira mga surupaton.