Yangon

Yangon
Yangon; ရန်ကုန်မြို့ ; Rangoon
	Metropolitano nga Syudad
	Palibot tipatuo tikang ha igbaw: Pagoda Shwedagon, paglantaw tikang ha kalangitan han butnga han Yangon, mga edipisyo tikang han kolonyal-nga-panahon ha daplin han Dalan Strand, an Karaweik ha Danaw Kandawgyi, Sule Pagoda, Labaw nga Hukmanan han Yangon
; Bandira	Opisyal nga logo han Yangon;
	Yangon Kahamutang han Yangon, Myanmar
	Coordinates: 16°51′N 96°11′E / 16.850°N 96.183°EMga koordinado: 16°51′N 96°11′E / 16.850°N 96.183°E
Nasod	Myanmar
Rehiyon	Yangon Region
Gin-ukyan	c. 1028–1043 CE
Kagamhanan
• Alkalde	Maung Maung Soe
Langyab
• Urban	598.75 km2 (231.18 sq mi)
• Metro	10,170 km2 (3,930 sq mi)
Molupyo (2014 Census)
• Metro	7,360,703
• Metro nga densidad	720/km2 (1,900/sq mi)
• Mga ethnisidad	Bamar, Burmes nga mga Indyo, Chin, Rakhine, Mon, Karen, Shan, Kayah, Kachin
• Religions	Buddhismo 91%; Islam 4.7%; Kristyanidad 3.2%; Hinduismo 1.0%; Iba pa 0.1%
(Mga) Demonimo	Yangonhanon
Zona hin oras	MST (UTC+6:30)
(Mga) kodigo hin pagtawag	01
Pagrehistro hin sarakyan	YGN
Websayt	ycdc.gov.mm

An Yangon (Binirmano: ရန်ကုန်မြို့; MLCTS: rankun mrui.; pagluwás [jàɴɡòʊɴ mjo̰], ha literal 'Kataposán hin Pag-away' o 'Kahumán hin Pag-away'), nga kasanhi gintawag nga Rangoon o kundi man Rangún o Ranggún, amo an pamunuan han Yangon nga Rehiyon ngan an gidako-i nga syudad han Myanmar (nga kilalado gihapon nga Burma o Birmania). Nagsirbe an Yangon nga pamunuan o kapital han Myanmar tubtob han 2006, han pagbalhin han gobyerno militar han mga buhatonon hin pagdumara ngadto han gintukod-nga-syudad han Naypyidaw [nèpjìdɔ̀] ha butnga nga Myanmar.^[3] Mayda 7 ka milyon nga molupyo an Yangon nga diin amo iní an gidamo-i hin molupyo nga syudad han Myanmar ngan pinaka-importante nga sentro hin komersyo.

An Yangon nakaparayaw nga aada dinhi an gidamoi nga mga gintukod nga edipisyo tikang han kolonyal-nga-panahon ha Timugan nga Asya,^[4] mgan mayda ini nalain nga sawang tikang han panahon nga kolonyal nga urusahon nga aada pa nga waray mabungkag.^[5] An sentro hin komersyo nga natikang han kolonyal-nga-panahon nahasentro palibot han Sule Pagoda, nga sinisiring nga mga 2,000 ka tuig na nga maiha.^[6] An syudad amo gihapon an balay han gintabonan hin bulawan nga Pagoda Shwedagon – an pinakabaraan nga Buddhista nga pagoda han Myanmar. Nahamutang ha Yangon an mausoleo han kataposan nga Mughal nga Emperador, nga diin kinmadto hiyá katapos han pagpaiwas haiya katapos han Indyo nga Rebelyon han 1857.

An Yangon nag-aantos hin nagkukulang hin duro nga inprasturktura, labi na kun igkumpara ha iba nga mga dagko nga syudad ha Timugan nga Asya. Bisan man kun damo nga mga edipsyo nga pan-urukyan ngan pan-negosyo ginpan-ayad ha bug-os nga sawang han Yangon, an kadam-an nga mga bungto nga nagpapalibot han syudad nagpapabilin nga mga kablas ngan nagkukulang hin basiko nga inprasturktura.^[7]

Etimolohiya[igliwat | Igliwat an wikitext]

An ngaran nga "Yangon" (ရန်ကုန်) nakuhà tikang hin pagsumpay han Binirmano nga mga pulong yan (ရန်) nga nangangahulogan nga "mga kaaway" ngan koun (ကုန်), nga nangangahulogan nga "naubosan". An "yan" ngan "koun" nga gin-usá nga "yangon" literal nga nangangahulogan hin bug-os nga "naubosan hin mga kaaway" o kundi man "waray mga kaaway". Ini nga paghiusa hin mga pulong agsob gihapon nga ginhuhubad nga "Kataposán hin Pag-away" o "Kahumán hin Pag-away".

An kolonyal nga ngaran han syudad nga "Rangoon", posible nakuha tikang han pag-Iningles han Arakanes nga pagluwás han "Yangon", nga [rɔ̀ɴɡʊ́ɴ].

Mga kasarigan[igliwat | Igliwat an wikitext]

↑ "Third Regional EST Forum: Presentation of Myanmar" (PDF). Singapore: Ministry of Transport, Myanmar. 17–19 Marso 2008. Ginhipos tikang han orihinal (PDF) han 26 Pebrero 2009. Ginkuhà 21 Mayo 2022. Cite journal requires |journal= (help)
↑ Census Report. The 2014 Myanmar Population and Housing Census. 2. Naypyitaw: Ministry of Immigration and Population. Mayo 2015. p. 31. https://drive.google.com/file/d/0B067GBtstE5TeUlIVjRjSjVzWlk/view.
↑ "Burma's new capital stages parade". BBC News. 27 Marso 2006. Ginkuhà 3 Agosto 2006.
↑ Martin, Steven (30 Marso 2004). "Burma maintains bygone buildings". BBC News. Ginkuhà 22 Mayo 2006.
↑ "As Myanmar Modernizes, Architectural Gems Are Endangered". NPR. 4 Hunyo 2014. Ginkuhà 8 Abril 2017.
↑ De Thabrew, W. Vivian (11 Marso 2014). Buddhist Monuments And Temples of Myanmar And Thailand. AuthorHouse. ISBN 9781491896228. https://books.google.com/?id=qGg6AwAAQBAJ&pg=PA12&dq=sule+pagoda#v=onepage&q=sule%20pagoda&f=false. Ginkuhà 8 Abril 2017.
↑ "Rapid migration and lack of cheap housing fuels Yangon slum growth". Myanmar Now. 27 Pebrero 2016. Ginkuhà 8 Abril 2017.

Usa ka turók ini nga barasahon. Dako it imo maibubulig ha Wikipedia pinaagi han pagparabong hini.

An Wikimedia Commons mayda media nga nahahanungod han: Yangon

[uncrd-1] "Third Regional EST Forum: Presentation of Myanmar" (PDF). Singapore: Ministry of Transport, Myanmar. 17–19 Marso 2008. Ginhipos tikang han orihinal (PDF) han 26 Pebrero 2009. Ginkuhà 21 Mayo 2022. Cite journal requires |journal= (help)

[census-2014-2] Census Report. The 2014 Myanmar Population and Housing Census. 2. Naypyitaw: Ministry of Immigration and Population. Mayo 2015. p. 31. https://drive.google.com/file/d/0B067GBtstE5TeUlIVjRjSjVzWlk/view.

[3] "Burma's new capital stages parade". BBC News. 27 Marso 2006. Ginkuhà 3 Agosto 2006.

[bygone-4] Martin, Steven (30 Marso 2004). "Burma maintains bygone buildings". BBC News. Ginkuhà 22 Mayo 2006.

[5] "As Myanmar Modernizes, Architectural Gems Are Endangered". NPR. 4 Hunyo 2014. Ginkuhà 8 Abril 2017.

[6] De Thabrew, W. Vivian (11 Marso 2014). Buddhist Monuments And Temples of Myanmar And Thailand. AuthorHouse. ISBN 9781491896228. https://books.google.com/?id=qGg6AwAAQBAJ&pg=PA12&dq=sule+pagoda#v=onepage&q=sule%20pagoda&f=false. Ginkuhà 8 Abril 2017.

[7] "Rapid migration and lack of cheap housing fuels Yangon slum growth". Myanmar Now. 27 Pebrero 2016. Ginkuhà 8 Abril 2017.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]