Napoleon

Tikang ha Wikipedia
(Ginredirect tikang ha Napoleon I)
Napoleon I
Full length portrait of Napoleon in his forties, in high-ranking white and dark blue military dress uniform. He stands amid rich 18th century furniture laden with papers, and gazes at the viewer. His hair is Brutus style, cropped close but with a short fringe in front, and his right hand is tucked in his waistcoat.
Emperador han Franses
Paghadì 18 Mayo 1804 – 11 Abril 1814
20 Marso 1815 – 22 Hunyo 1815
Pagkoronar 2 Disyembre 1804
Nag-uná Waray (iya kalugaringon komo Syahan nga Consul han Syahan nga Republika Fransesa; an kasanhi nga naghadi nga monarka hi Louis XVI)
Nagsunod Louis XVIII (de jure han 1814)
Hadi han Italya
Paghadì 17 Marso 1805 – 11 Abril 1814
Pagkoronar 26 Mayo 1805
Nag-uná Waray (iya kalugaringon komo Mangulo han Italyano nga Republika; an anay-nga-naghadi nga monarka hi Emperador Carlos V)
Nagsunod Waray (ginbulag an ginhadi-an, an sunod nga hadì han Italya hi Victor Manuel II)
Natawo 15 Agosto 1769(1769-08-15)
Ajaccio, Corsica, Fransya
Namatay 5 Mayo 1821 (edad 51)
Longwood, Saint Helena
Paglubong Les Invalides, Paris, Fransya
Inasaw-an Joséphine de Beauharnais
Marie Louise han Austria
Anak Napoleon II
Bug-os nga ngaran
Napoleon Bonaparte
Panimalay Panimalay han Bonaparte
Amay Carlo Buonaparte
Iroy Letizia Ramolino
Relihiyon Katolisismo Romano (kitaa Napoleon ngan mga relihiyon)
Pirma Napoleon I

Hi Napoléon Bonaparte[lower-alpha 1] (kaluwas ha Ininggles: /nəˈpliən ˈbnəpɑːrt/;[1] Frinanses: [napɔleɔ̃ bɔnapaʁt]; 15 Agosto 1769 – 5 Mayo 1821) usa nga Franses nga tawo ha estado ngan militar nga namuno nga inmabot hin pagkalabaw dida han Franses nga Rebolusyon ngan namuno hin pipira nga mga maglinamposon nga mga kampanya dida han Mga Gera han Franses nga Rebolusyon. Ha ngaran nga Napoleon, hiyá an Emperador han Franses tíkang 1804 kútob 1814, ngan hin utro hin madalî nga panahón didâ han 1815 (han Usá-ka-Gatós nga Adlaw). Nagdominar hi Napoleon han mga buruhatón ha Europa ngan ha kalibotan hin labaw hin usá ka dekada samtang namunò hiyá han Fransya patok hin mga serye hin mga katitírok hin nasod dida han mga Gera Napoleonon. Nagdaog hiya han kasagáran hiní nga mga gera ngan han dakò nga kadam'an han iya mga pag-awayan, ngan naghimò hiya hin dakò nga imperyo nga nagdumarà han kontinental nga Europa ugsa han kataposán nga kabungkag hiní han 1815. Usá hiyá han mga gimakariti nga mga komandante ha kaagi, an iyá mga gera ngan mga kampanya gin-aarám ha mga iskuylahan militar ha kalibotan. An ginbilin ni Napoleon ha polítika ngan kultura nagpabilin nga usa han mga ginsaúrog ngan kontrobersyal nga mga manguna han kaagi han kalibotan.[2][3]

Natawo hi Napoleon ha Corsica hin maupay-upay hin kamutangan nga pamilya nga nagtikang han uruuubos nga nobilidad Italyano. Nagsisirbe hiyá nga opisyal ha artilyeriya han Franses nga army han pagtikang ha Rebolusyon Franses han 1789. Sinmaká hiyá hin madagmit ha mga ranggo han militar, nga diin nakuha niya in mga bag-o nga oportunidad nga ginpresenta han Rebolusyon ngan nagin heneral ha edad nga 24. An Direktoryo Franses ha urhe naghatag ha iya hin pagkakomandante han Army han Italya katapos niya malupig an rebelyon han 13 Vendémiaire patok han gobyerno tikang han mga royalist nga mga insurgent. Ha edad nga 26, nagtikang hiya han syahan nga kampanya militar patok han mga Austryano ngan an Italyano nga mga monarka nga ugop han mga Hapsburgo—nagdaog han tanan nga mga pag-awayan, naglupig han Italyano nga Rawis hin usá ka tuig samtang nagtutukod hin "mga bugto nga republika" upod hin suporta lokal, ngan pagin bayani-ha-gera han Fransya. Han 1798, namuno hiya hin expedisyon militar ha Ehipto nga nagsirbe nga paagi nga makakab-ot hin gahom ha politika. Nagplano hiya han kudeta han Nobyembre 1799 ngan nagin Syahan nga Konsul han Republika.

Mga tigaman[igliwat | Igliwat an wikitext]

  1. Natawo nga Napoleone di Buonaparte (Initalyano: [napoleˈoːne di ˌbwɔnaˈparte]).

Mga kasarigan[igliwat | Igliwat an wikitext]

  1. "Napoleon". Random House Webster's Unabridged Dictionary.
  2. Roberts, Andrew. Napoleon: A Life. Penguin Group, 2014, Introduction.
  3. Charles Messenger, ed. (2001). Reader's Guide to Military History. Routledge. pp. 391–427. ISBN 978-1-135-95970-8. https://books.google.com/books?id=VT7fAQAAQBAJ&pg=PA391. 

Mga pinanbasaran[igliwat | Igliwat an wikitext]

Mga pag-aram han iya panginabuhì[igliwat | Igliwat an wikitext]

Mga pinaurog nga pag-aram[igliwat | Igliwat an wikitext]

Historiograpiya ngan panhinumdom[igliwat | Igliwat an wikitext]

Syahan nga pagkukuhaan[igliwat | Igliwat an wikitext]

  • Herold, J. Christopher, ed. Mind of Napoleon: A Selection of His Written and Spoken Words (1955), 322pp
  • Thompson, J.M., ed. Napoleon's Letters (1954)

Mga sumpay ha gawas[igliwat | Igliwat an wikitext]