Visayan creation myth

An "Visayan Creation Myth" kay istorya han mitolohiya han mga Bisaya kun papan-o nagtikang an kalibutan.

An katikangan na panahon, waray pa sinisiring na tuna, adlaw, bulan, ngan mga bituon. Hadto na mga panahon, puros la katubigan an aanhi ha kalibutan. Ini nga mga katubigan kay ginhaharian han usa na diyos nga nagngangaran na Maguayan, ngan an kalangitan kay ginhaharian liwat han usa nga diyos nga nagngangaran na Kaptan.

Hi Maguayan kay may usa na anak na babaye nga hi Lidagat, amo ini hiya an kadagatan. Hi Kaptan, mayda liwat anak nga lalaki na hi Lihangin, ngan amo liwat ini hiya an kahanginan. Usa nga adlaw, hi Maguayan ngan hi Kaptan kay nagsabot na igpakasal an ira mga anak. Asya, an kadagatan kay naging asawa han kahanginan. Nagkamayda liwat hira hin usa na babaye nga anak, ngan tulo liwat na mga lalaki. Ini nga ira mga anak kay hira Likalibutan, Liadlao, Libulan, ngan hi Lisuga. Hi Likalibutan kay mayda lawas han bato, asya hiya gintawag nga makusog ngan maisog. Hi Liadlao liwat kay may bulawan na lawas ngan pirmi la hiya malipayon. Habang hi Libulan, mayda hiya tumbaga na lawas pero, hadlukon hiya ngan diri kusgan. An ira liwat anak na babaye na hi Lisuga kay mahusay ngan mayda lawas na plata. Malipayun hi Lidagat ngan Lihangin han ira mga anak.

Pero, pira na panahon an lumabay, namatay na hi Lihangin ngan ginbayaan niya nga magbantay it iya anak na hi Likalibutan hit mga kahanginan. Ginsundan liwat hiya ni Lidagat, ngan dumako na gihapon an ira mga anak pero waray na hira nanay ngan tatay. An nagbantay nala ha ira kay an ira lolo ngan lola na hi Kaptan ngan hi Maguayan.

Umabot an adlaw nga dumako an ulo ni Likalibutan, ngan nagrebelde hiya ha iya lolo. Gintawag niya an iya mga kabugtuan para mag-atake ha kalangitan. An syahan, dumiri hira, pero nag-isog ha ira hi Likalibutan. Asya, nagdesisyon la an tulo na magbugto na lalaki na planuhon an ira pag-atake.

An nakaandam na hira, an tutulo kay kumadto ha kalangitan pero, diri nira naguguba an purtahan na bakal. Asya an ginhimo ni Likalibutan, ginpakawalan niya an pinakamakusog na mga hangin ngan naguba an purtahan. An tipasulod na unta hira, nakasalubong nira an nag-iisog na hi Kaptan. Tungod hit iya kaisog, nagkahadlok an tutulo nga magburugto ngan nagdalagan habang ginhahabol hira hit kidlat nga ginpadara ni Kaptan.

An syahan na natamaan kay hi Libulan, ngan natunaw hiya. An ikaduha liwat nga natamaan kay hi Liadlao, ngan hiya liwat, parehas la kan Libulan kay natunaw. An natamaan na hi Likalibutan, nagburublag an iba-iba na mga parte han iya lawas ngan nagkalat ha kadagatan. Asya nagkamayda hin mga tuna.

Pagkatapos ini nga panhitabo, hi Lisuga kay nagpinamiling ha iya mga kabugtuan. Kumadto hiya ha kalangitan, pero pagsulod pala niya, gintamaan gihap hiya han kidlat ni Kaptan tungod hit iya kaisog, ngan an iya lawas na plata, kay nagkaralat.

Lumusad hi Kaptan tikang ha langit, ngan gintawag niya an iya asawa na hi Maguayan para akusahan hiya han natabo na pagsugod nira Likalibutan ha langit. An nagpakita na hi Maguayan, nagyakan hiya nga waray hiya sarabutan kun ano an mga nanabo kay nagkinaturog daw la hiya. Pagkatapos hini, napa-kalma niya hi Kaptan. Hira nga duha, nagtinuok han nanabo ngan han kawara han ira mga apo, labi na han ira apo na babaye nga hi Lisuga. Ngan bisan hira makapangyarihan, diri na nira mababalik pa an kinabuhi han ira mga apo. An ira nala ginbuhat kay naghatag hira hin lamrag ha kada lawas han ira mga apo.

Asya, naging adlaw hi Liadlao ngan hi Libulan an naging bulan. Habang an iba-iba na parte han lawas ni Lisuga kay naging mga bituon ha langit. Para kan Likalibutan nga nagtikang hini nga samok, waray hiya matagan hin lamrag ni Kaptan ngan ni Maguayan, pero napag-sabutan nala nira na himuon nala an iya lawas na tuna na mauukyan han mga tawo. Ha kaurhi-urhian, gintagan ni Kaptan hi Maguayan hin liso para magtanom ha mga tuna.