Papa Francisco

Tikang ha Wikipedia
Papa
Francisco
Obispo han Roma
Pagtikang han papado 13 Marso 2013
Nag-una Benedicto XVI
Mga Orden
Gin-ordinar 13 Disyembre 1969
ni Ramón José Castellano
Ginkonsagrar 27 Hunyo 1992
ni Antonio Quarracino
Ginhimo nga kardinal 21 Pebrero 2001
ni Juan Pablo II
Personal nga mga detalye
Ngaran ha pagkatawo Jorge Mario Bergoglio
Natawo (1936-12-17) 17 Disyembre 1936 (age 87)
Buenos Aires, Argentina
Pagkanasodhanon Argentino (upod hin Vaticano nga pagkabungtohanon)
Denominasyon Katoliko
Urukyan Syudad han Vaticano
Puwesto han una Provincial Superior han Katiringban ni Hesus ha Argentina (1973–1979)
Auxiliary nga Obispo han Buenos Aires (1992–1997)
Obispo Titular han Auca (1992–1997)
Arsobispo han Buenos Aires (1998–2013)
Ordinaryo han Ordinaryato para han Natuman han mga Sinirangan nga Rito ha Argentina (1998–2013)
Kardinal-Presbitero han St. Roberto Bellarmino (2001–2013)
Motto Miserando atque eligendo
("Upod hin pagkamaluoy ngan pagpili")[1]
Pirma
Tigaman

Hi Papa Francisco, (Linatin: Franciscus; Initalyano: Francesco; Kinatsila: Francisco nga natawo ha ngaran nga Jorge Mario Bergoglio Disyembre 17, 1936) amo yana an papa han Singbahan Katoliko, nga napili han Marso 13, 2013. Ugsa han iya kapili ha pagkapapa, api hiya han Katiringban ni Hesus o mga Heswita. Nag-alagad hiya nga Arsobispo han Buenos Aires tikang han 1998. Nahimo hiya nga kardinal han 2001. Hiya an syahan nga papa nga pinmili hin "Francisco" komo iya ngaran. Hiya in syahan nga tuminongnong ha Amerikas nga napili nga papa. Hiya liwat in nagin syahan nga diri-Europeo nga papa tikang han ika-8 gatostuig.

Hadin burubata[igliwat | Igliwat an wikitext]

Hi Jorge Mario Bergoglio in natawo ha Buenos Aires, usa ha lima nga anak han Italyano nga imigrante na hi Mario José Bergoglio, usa nga trabahador, ngan iya asawa Regina María Sívori, usa nga tagbalay. Han batan-on pa, gintanggal an usa nga baga ni Bergoglio tungod hin impeksyon. Hiya in nag-aram ngan kinmarawat hin master's degree hin kimika ha University of Buenos Aires san-o hiya nagdesisyon nga pumadayon ha eklesyastiko nga kinabuhi. Sumala liwat ha iba nga reperensya, hiya in nag-gradwar ha uska eskoylahan teknikal komo kimikal teknisyan ngan ha edad nga 21 in nagdesisyon nga magin padi.

San-o magin papa[igliwat | Igliwat an wikitext]

Kaagi hin pag-ordinar ni
Papa Francisco
Kaagi
Pag-ordinar hin pagkapadì
Gin-ordenar ni Ramón José Castellano
Pitsa hin pag-ordenar 13 Disyembre 1969
Pagkonsagrar hin pagka-obispo
Ginkonsagrar ni Antonio Quarracino[2]
Pitsa han pagkonsagrar 27 Hunyo 1992
Lugar han pagkonsagrar Buenos Aires Metropolitan Cathedral , Buenos Aires
Kardinalato
Ginpasaka ni Papa Juan Pablo II
Pitsa hin pagpasaka 21 Pebrero 2001
Pagsunod hin pagka-obispo
Mga obispo nga ginkonsagrar ni Papa Francisco komo prinsipal nga nagkonsagrar
Horacio Ernesto Benites Astoul[3] 1 Mayo 1999
Jorge Rubén Lugones 30 Hulyo 1999
Jorge Eduardo Lozano 25 Marso 2000
Joaquín Mariano Sucunza 21 Oktubre 2000
José Antonio Gentico 28 Abril 2001
Fernando Carlos Maletti 18 Septyembre 2001
Andrés Stanovnik 16 Disyembre 2001
Mario Aurelio Poli 20 Abril 2002
Eduardo Horacio García 16 Agosto 2003
Adolfo Armando Uriona 8 Mayo 2004
Eduardo Maria Taussig 25 Septyembre 2004
Raúl Martín 20 Mayo 2006
Hugo Manuel Salaberry Goyeneche 21 Agosto 2006
Óscar Vicente Ojea Quintana 2 Septyembre 2006
Hugo Nicolás Barbaro 4 Hulyo 2008
Enrique Eguía Seguí 11 Oktubre 2008
Ariel Edgardo Torrado Mosconi 13 Disyembre 2008
Luis Alberto Fernández 27 Marso 2009
Vicente Bkalic Iglic 29 Mayo 2010
Alfredo Horacio Zecca 17 Septyembre 2011

Heswita[igliwat | Igliwat an wikitext]

Hi Bergoglio in inmapi ha Katiringban ni Hesus hadton 11 Marso 1958 ngan nag-aram para magin padi ha seminaryo Heswita ha Villa Devoto. Han 1960, hi Bergoglio in kinwarat hin pagkalisesya hin pilosopiya tikang ha Colegio Máximo San José ha San Miguel; han 1964 ngan 1965, hiya in tinmutdo hin literatura ngan psikolohiya ha Colegio de la Inmaculada, uska segundarya nga eskoylahan ha lalawigan han Santa Fe, Argentina, ngan hadton 1966 hiya in tinmutdo hin pareho nga kurso ha Colegio del Salvador ha Buenos Aires.[4]

Han 1967, hi Bergoglio in nakatima han iya pag-aram teyolohiko ngan naordinar ha pagkapadi hadton 13 Disyembre 1969, ni Arsobispo Ramón José Castellano. Hiya in inmatender ha Facultades de Filosofía y Teología de San Miguel (Pilosopikal ngan Teyolohikal nga Facultad han San Miguel)[5], uska seminaryo ha San Miguel, lalawigan han Buenos Aires. Hi Bergoglio in kinmarawat hin novice master dida ngan nagin propesor hin teyolohiya.

Pinasaka hi Bergoglio han Katiringban ni Hesus ngan hiya in nagserbe komo probinsyal para han Arhentina tikang 1973 ngada 1979. Hiya in nabalhin ha 1980 ngan nagin rektor han seminaryo ha San Miguel, ngan nagserbi ha ngada nga kapasidad tutob 1986. Hiya in nagbuhat han iya nagbuhat han doctoral dissertation ha Sankt Georgen ha Alemanya ngan binmalik ha Arhentina para magserbi komo manngongompisal ngan espirituwal direktor ha Córdoba.[6]

Pagka-obispo[igliwat | Igliwat an wikitext]

Ginhimo hi Bergoglio nga Auxiliary nga Obispo han Buenos Aires han 1992 ngan gin-ordenar hiya dida han 27 Hunyo 1992 komo Titulado nga Obispo han Auca,[7] nga diin hi Kardinal Antonio Quarracino, Arsobispo han Buenos Aires, amo an nangunguna nga nagkonsagrar.[2] Han 3 Hunyo 1997, ginhimo hi Bergoglio nga Coadjutor nga Arsobispo han Buenos Aires nga mayda katungod hin automatiko nga pagsunod hin pagin-arsobispo.[8] Han kamatay ni Quarracino dida han 28 Pebrero 1998, hi Bergoglio nagin Arsobispo ngan dungan nga nahimo nga ordinaryo para hin mga Sinirangan nga Katoliko ha Argentina, nga waray kalugaringon nga prelado.[2] Komo Arsobispo han Buenos Aires, naghimo hi Bergoglio hin mga bag-o nga parokya ngan ginliwat an istruktura han mga lingkoranan hin pagdumara han arkidiosesis, nanguna hin ugop-hin-kinabuhi nga mga pan-gi-os, ngan naghimo hin komisyon para han mga butang ha divorsyo.[9]

Kardinal[igliwat | Igliwat an wikitext]

Han konsistoryo hadton 21 Pebrero 2001, hi Arsobispo Bergoglio in hinimo nga kardinal ni Papa Juan Pablo II nga may titulo nga kardinal-padi han San Roberto Bellarmino. Han pagbiyahi niya ha Roma para han seremonya, hiya ngan an iya bugto nga babaye Maria Elena in nagbisita ha baryo ha amihanan Italya kun diin natawo an ira amay.

Komo kardinal, hi Bergoglio in ginkapakot hin lima nga mga posisyon administratibo ha Curia Romano:

  • Api han Kongregasyon para han Baraan nga Pag-ampo ngan an mga Disiplina han mga Sakramento
  • Api han Kongregasyon para han Kapadian
  • Api han Kongregasyon para han mga Instituto han Konsegrado nga Pankinabuhi ngan mga Sosyudad han Kinabuhi Apostoliko
  • Api han Konseho Pontifico para han Pamilya
  • Api han Komisyon para han Amerika Latina

Han uruurhi hiton nga tuig, han hi Kardinal Edward Egan binmalik ha New York kahuman han mga pag-atake hadin Septyembre 11, hi Bergoglio in nagsaliwan ha iya komo relator (nagrerekord nga maghirilom) han Konislyo han mga Obispo ngan, sumala han The Catholic Herald, in naghimo hin "uska naayunan nga impresyon komo uska tawo nga buklad han komunyon ngan dialogo.

Hi Kardinal Bergoglio in nakilala han iya personal nga pagpaubos, konserbatismo ha doktrina ngan panalimbasug ha hustisya pankatiringban. Uska yano nga pankinabuhi in naghatag hin iya reputasyon han pagkamaubos. Naukoy hiya ha uska gutiay nga apartment, imbes ha magarbo nga urukyan han obispo ha may Olivos. Hiya in nasakay hin panakayan publiko ngan naluto hin iya kalugaringon pagkaon. Iya ginlilimitahan an iya oras ha Roma para hin "bagakidlat nga mga pagbisita".

Han pagkamatay ni Papa Juan Pablo II, hi Bergoglio in kinonsidera nga usa ha mga papabile nga kardinal. Hiya in tinmambong komo usa namimili nga kardinal han 2005 konklave Papa nga nagpili kan Papa Benedicto XVI. Ha National Catholic Reporter, hi John L. Allen, Jr. in nagsumat nga hi Bergoglio in usa ha nangunguna han 2005 nga Konklave. Han Septyembre 2005, an Italyano nga magasin in nagsumat nga hi Bergoglio in nasunod la kan Kardinal Ratzinger ha Konklave ngan hiya in kinmarawat hin 40 nga botos ha ikatulo nga balota, pero inmubos ha 26 ha ikaupat nga balota. Ini daw in nakabasi ha uska diary nga gintatag-iyahan hin uska waray nagpakilala nga kardinal nga ada ha konklave. An La Stampa in nagsumat nga hi Bergoglio ngan hi Ratzinger in magkadukot hadton nga piniliay, tubtob naghangyo hiya ha mga kardinal nga diri hiya botoson. Han turutimprano, dida hiya han paglubong kan Papa Juan Pablo II.

Hadton 2005 Konsilyo han mga Obispo, hiya in napili komo uska api han kahuhuman-nga-konsilyo.

Komo uska kardinal, hi Bergoglio in nahisusumpay ha Komunyon ngan Liberasyon, uska konserbatibo nga katig-uban han mga Katoliko han mga nanonoo. Hiya in danay nayakan han ira tinuig nga katitirok panmasa ha Rimini, Italya.

Mga kasarigan[igliwat | Igliwat an wikitext]

  1. Ini nga darahonon tikang hin homily ni Bede: "Vidit ergo Iesus publicanum, et quia miserando atque eligendo vidit, ait illi, Sequere me." "Hi Jesus kinmita han publikano, ngan tungod kinmita hiya upod hin pagkamauloy ngan pagpili, sinmiring ha iya, 'Sunod ha akon.'" preso da: Miserando atque eligendo: il motto di Papa Francesco.
  2. 2.0 2.1 2.2 (Kinatsila) "Bergoglio, Jorge Mario". Breve biografía de obispos. La Agencia Informativa Católica Argentina. Ginhipos tikang han orihinal han 2013-09-30. Ginkuhà 15 Marso 2013.
  3. "Pope Francis, Jorge Mario Bergoglio, S.J." Catholic Hierarchy. Ginkuhà 18 Marso 2013.
  4. "Pope Francis : Cardinal Jorge Mario Bergoglio named new Pope". Baltimore News Journal. 13 Marso 2013. Ginhipos tikang han orihinal han 2013-03-16. Ginkuhà 13 Marso 2013.
  5. Juan Manuel Jaime – José Luis Rolón. "Official Website, Facultades de Filosofía y Teología de San Miguel". Facultades-smiguel.org.ar. Ginhipos tikang han orihinal han 2013-03-16. Ginkuhà 2013-03-14.
  6. (Kinatsila) "Biografía de Jorge Bergoglio". El Litoral. 14 Marso 2013. Ginhipos tikang han orihinal han 2013-03-15. Ginkuhà 14 Marso 2013.
  7. An titulado nga sede han Auca, gintukod han 1969, nahamutang han Villafranca Montes de Oca, Espanya: Titulado nga Sede han Auca, Espanya.
  8. http://www.catholic-hierarchy.org/bishop/bbergj.html
  9. "Jesuit Argentine Cardinal Bergoglio elected pope, takes name Francis". jesuit.org. Ginkuhà 16 Marso 2013.

Mga sumpay ha gawas[igliwat | Igliwat an wikitext]

Media ha gawas
Mga Hulagway
Fumata Blanca
Video
Opisyal nga video tikang ha Vaticano han Fumata Bianca, Habemus Papam ngan Syahan nga pagyakan ha YouTube
Habemus Papam ha YouTube
Syahan nga pagyakan ha YouTube
Mga titulo ha Singbahan Katolika
Gin-unahan ni
Theodor Hubrich
Obispo Titular han Auca
1992–1997
Ginsundan ni
Mieczysław Cisło
Gin-unahan ni
Antonio Quarracino
Arsobispo han Buenos Aires
1998–2013
Ginsundan ni
Mario Aurelio Poli
Gin-unahan ni
Augusto Vargas Alzamora
Kardinal-Presbitero han San Roberto Bellarmino
2001–2013
Gin-unahan ni
Benedicto XVI
Papa han Singbahan Katolika
2013–yanâ
Yanâ nga nálíngkod
Mga titulo hin paghádì
Gin-unahan ni
Benedicto XVI
Soberano han Estado han Syudad han Vaticano
2013–yanâ
Yanâ nga nálíngkod

Batakan:Pope-stub