Adlaw ni Rizal
Adlaw ni Rizal (Iningles: Rizal Day; Kinatsila: Día de Rizal, Batakan:Lang-fil; Tinag-alog: [riˈsal]Tinag-alog: [riˈsal]Tinag-alog: [riˈsal]) usa nga Nasodnon nga Pista han Pilipinas nga naghihinumdom han kinabuhi ngan mga binuhatan ni José Rizal, usa nga nasodnon nga bayani han Pilipinas. Ini in gin-seselebrar kada Disyembre 30, an kaadlawan han kan Rizal eksekyusyun han tuig 1896 ha Bagumbayan (Parke ni Rizal ha pagkayana) ha Manila.
Kaagi[igliwat | Igliwat an wikitext]
An Adlaw ni Rizal siyahan nga ginpatuman pinaagi han dekreto ni Presidente Emilio Aguinaldo nga gin-isyu petsa Disyembre 20, 1898 ngan gin-selebrar han Disyembre 30, 1898 nga magin nasodnon nga adlaw han pakikiramay para kan Rizal ngan han ngatanan nga nagin biktima han kolonyal nga pamumuno han mga Kastila ha Pilipinas.[1] Daet, Camarines Norte amo an syahan nga bungto nga nagsunod han dekreto, nga nagtukod hin monumento nga ginlaraw ni Lt. Col. Antonio Sanz, nga ginpangunahan nira Sanz ngan Lt. Colonel Ildefonso Alegre, ngan ginpundohan han mga bungtohanon han Camarines Norte ngan han iba pa nga parte han rehiyon han Bicol.[1][2] Natapos han Pebrero 1899, an tulo-ka-patong nga bato nga pilon nga nagsusurat han mga nobela ni Rizal nga Noli Me Tangere ngan El Filibusterismo, ngan Morga, para kan Antonio de Morga, awtor han Sucesos de las islas Filipinas, usa nga libro mahitungod han mga syahan nga mga adlaw han Espanyol nga kolonisasyon ha Pilipinas.[2]
Han pagdaog han mga Amerikano kontra han mga Espanyol ha Gubat Espanyol-Amerikano, an mga Amerikano nagkontrolar han Pilipinas. Ha panalimbasog na pagpakita nga mas pabor hira ha Filipino hira kaysa han mga Espanyol, ginngaranan ni Gobernador-general William Howard Taft han Estados Unidos han tuig 1901 nga hi Rizal nga usa nga nasodnon nga bayani han Pilipinas. Usa ka tuig katapos, han Pebrero 1, 1902, an Philippine Commission naghimo hin Balaod nga Numero 345, nga naghimo han Disyembre 30 nga usa nga public holiday.
Han pagpaduon han solemnidad ini nga panhitabo, ginpirmahan ni Presidente Elpidio Quirino an Republic Act No. 229 han Hunyo 9, 1948 nga nagdidiri han mga pagbulang, pag karera hin kabayo ngan jai-alai kada Disyembre 30. An balaud nagmamando liwat nga an mga bandera ha bug-os nga nasud magpabilin ha katunga han poste ha bug-os nga adlaw.
Mga seremonya[igliwat | Igliwat an wikitext]
An mga seremonyas han Adalw ni Rizall ginbubuhat ha Rizal Park ha Manila. Ini kasagaran nga ginhihimo ha aga-aga, nga ginpapangunahan han mangulo ngan sugbong mangulo, ngan ginpapasaka an nasodnon nga bandera ha Independence Flagpole, nga ginsusundan han pag-agi han nalupad nga mga idro han Philippine Air Force ngan pagbutang hin usa nga korona ha Monumento ni Rizal. An presidente liwat kasagaran nga may-ada usa an pangkatapusan nga tuig nga address nga siyahan ginpapahayag hinin nga piyesta.
An mga ritwal liwat ginbubuhat ha iba nga lugar ha nasud, upod an punoan nga ehekutibo han probinsya, syudad, o bungto nga nangunguna. Ini nga mga ritwal pariho han aada ha Manila, ngan kasagaran nanhihlakip hin pagpasaka hin bandera, mga pahayag, ngan seremonya han pagbutang hin mga korona ha monumento para kan Rizal ha lokal nga lugar.
Mga kasarigan[igliwat | Igliwat an wikitext]
- ↑ 1.0 1.1 Palafox, Queenie Ann. "Historical Context and Legal Basis of Rizal Day and Other Memorials in honor of José Rizal". NHI.gov.ph. Ginhipos tikang han orihinal han 8 Marso 2012. Ginkuhà 20 Enero 2010.
- ↑ 2.0 2.1 Supetran, Bernard (29 Disyembre 2009). "Jose Rizal's first monument revisited". Philippine Star. Ginkuhà 20 Enero 2011.